پستی و خواری

امام علی علیه‏السلام می‏فرمایند:
افّ لکم لقد سئمت عتابکم أرضیتم بالحیاه الدنیا من الاخره عوضا و بالذل من العز خلفا؟36
اف بر شما ای مردم! (من از شما دلتنگ می‏باشم) از خطاب و توبیخ بر شما خسته شده‏ام (رنجیده گشته‏ام). آیا در عوض زندگانی همیشگی به زندگی ناپایدار دنیا خشنود هستید و به جای عزت تن به ذلت و خواری دادید؟ (به پذیرش ذلت به جای عزت دلخوش کرده‏اید).
ایشان می‏فرمایند کسی که به خوشی‏های بی‏اساس دل بندد، باید به ذلت و پستی‏ها تن در دهد. مگر از سرنوشت عبرت‏انگیز اقوام و ملل گذشته اطلاعی ندارید که چند صباحی با نخوت بر زمین گام نهادند و گوهر گران بهای وجود خویش را در بازار فریبای این دنیا از دست دادند و کالایی جز خسارت نیاندوختند.37
هنگامی که بیماری عشق به جیفه‏ی دنیا، بینایی و شنوایی را از کار انداخت و دنیاپرستی، قلب را تباه ساخت، نتیجه‏ای جز حقارت و پستی نخواهد داشت. به یک معنا باید گفت در این هنگام، آدمی شخصیت روحی خود را از دست داده است و این نابودی شخصیت، به دلیل در افتادن در چاه تاریک دنیاپرستی است که در آمدن از آن ممکن نیست.
در چهی افتادن کان را غَور نیست
آن گناه اوست جبر و جور نیست
در چَهی افکنده او خود را که من
در خور قعرش نمی‏یابم رسن
حضرت علی علیه‏السلام درباره‏ی دنیاپرستی می‏فرماید:
عقل این لاشه‏خواران را شهوت و قلب‏شان را دنیاگرایی تباه ساخته است.38
(داستان اسارت مردم اندلس روشن‏ترین شاهد تاریخی در این زمینه است؛ زیرا جان بی‏نور، مغز بی‏عقل، گوش ناشنوا و دیده‏ی نابینا به یقین گرفتار چاه خواهد شد.