خانواده در عصر نبوی(ص)
خانواده در عصر نبوی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است؛ به گونه ای که در قرآن از خانواده با عنوان مایه آرامش یاد شده است[24] و احادیث نبوی فراوانی نیز در باب اهمیت خانواده به چشم می خورد؛ از جمله اینکه حضرت در حدیثی می فرماید: «راه رفتن تو به سوی مسجد و برگشتن تو به سوی اهل خانه ات، در اجر و ثواب مساوی اند».[25]

هر خانواده ای متشکل از زن و مرد و فرزندان است و هر یک از این افراد در خانواده نقش های خاصی را بر عهده دارند. مهم ترین نقش زن در خانواده از ابتدای تولد، سه نقش دختری، همسری و مادری است. این سه نقش در تعالیم اسلامی از اهمیت فوق العاده ای برخوردارند و به عنوان اصلی ترین نقش های زندگی یک زن شناخته می شوند. از آنجا که نقش دختری زیر بنای ایفای بهتر نقش همسری و مادری محسوب می شود، ابتدا به بیان جایگاه دختر در زندگی خانوادگی عصر نبوی اشاره ای می کنیم.

پیامبر اکرم(ص) برای بهبود وضعیت دختران در عصر خود تلاش گسترده ای را سامان داد؛ تلاشی که پشتوانه عظیمی چون قرآن کریم داشت. از همین رو، در تعالیم اسلامی عصر نبوی می بینیم که پیامبر(ص) در کنار بازگو کردن آیات قرآن، به نکوهش دخترکشی و کراهتِ داشتن دختران می پردازد: «از اینکه فرزندان شما دختر باشند، کراهت نداشته باشید. به درستی که دختران مونس انسان اند و گران بها هستند».[26]

از این نمونه احادیث در میان احادیث نبوی فراوان به چشم می خورد؛ احادیثی که در تجربه زندگی پیامبر(ص) صدق آنها آشکار می شود. داستان برخورد پیامبر با مردی که از دختر زاییدن همسرش ناراحت شد، نمونه ای از این صدق گفتار است.[27] علاوه بر این، رسول اسلام(ص) برای بالا بردن جایگاه دختران تنها به بیان مساوات دختران با پسران اکتفا نمی کرد، بلکه در احادیثی دختران را بر پسران ترجیح می داد[28] و از طرفی نیز ثواب دخترداری را منحصر در داشتن دختر نمی دانست و بزرگ کردن خواهر را همتای دختر داری می دانست.[29]

تکریم فاطمه(س)
یکی دیگر از تلاش های پیامبر برای بهبود وضعیت دختران در جامعه عرب، برخورد کریمانه اش با دخترش فاطمه زهرا(س) بود. پیامبر(ص) در برخورد با دخترش چنان ارزشی برای او قائل بود که رفتار او برای اعرابی که هیچ ارزشی برای دختران خود قائل نبودند، اعجاب آور بود.

نتیجه رفتار پیامبر(ص) با دختران موجب شد تا مقام و موقعیت همسران فردا در عصر نبوی ارتقا پیدا کند؛ چرا که دختران امروز، همسران فردا هستند. از این رو، در این عصر همسرداری عملی مهم و ارزشمند و به مثابه جهاد در راه خداست[30] و همسر به عنوان دوست و همراه شوهر قرار می گیرد و برای هر عملی که در خانه انجام می دهد، ثواب فراوان ذکر شده است:

«هر زنی که لباس شوهر را آماده کند، خداوند در روز قیامت هفتاد هزار خلعت بهشتی به او عطا کند که مانند گل های شقایق و ریحان، خوش رنگ و خوشبو باشد و چهل فرشته به خدمت او گمارد».[31]

بانوی اسلامی در عین اینکه شریک زندگی شوهر است، برای او نقش مادری مهربان و با عاطفه را دارد[32] و در کنار این مسائل، نقش یک معشوقه دلبر و پسندیده را نیز ایفا می کند؛ معشوقی که با رعایت همه جوانب در درون خانه، زمینه عفت و پاکی مرد در بیرون خانه را فراهم می کند.[33] از همین رو، در تعالیم اسلامی تأکید بسیاری بر آراستگی زن در درون خانه و عدم آراستگی او در بیرون از خانه شده است.[34] پیامبر(ص) به یکی از زنانش فرمود: «چرا تو ژولیده مو هستی و در اثر نکشیدن سرمه، چشمت سفید شده است و چرا خضاب نمی کنی».[35]

همچنین بانوی مسلمان، مطیع و فرمانبردار شوهر و در حضور و غیاب او حافظ حیثیت و شرف شوهر است. حاصل رعایت این اصول مهم در نقش همسری منجر به تشکیل و تداوم زندگی خانوادگی می شود که ثمره اش فرزندانی سالم و معتدل است؛ فرزندانی که ضامن بقای جامعه فردایند.

پیشگامان ایمان
بعثت پیامبر(ص) فصلی نوین فراروی زنان ستمدیده تاریخ گشود؛ فصلی که زنان و مردان به طور یکسان حق صعود به قله های کمال معنوی را پیدا کردند. در سیره نبوی شاهد تربیت زنانی پاک و برجسته چون فاطمه(س) و خدیجه(س) هستیم که نه تنها الگویی برای زنان عصر خود بلکه برای تمام زنان جهان قرار گرفتند. زنان عصر رسالت از همان ابتدای دعوت پیامبر حضور چشمگیری در اولین عرصه حضور یعنی پذیرش اسلام داشتند. اسلام آوردن خدیجه به عنوان اولین زن مسلمان[1] و شاید اولین فرد مسلمان[2] و نماز خواندن او همراه حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع)[3] گواه روشنی بر این مدعاست.

البته علاوه برحضرت خدیجه که پشتوانه محکمی هم برای پیامبر(ص) بود، زنان بسیار دیگری نیز جزء اولین گروندگان به دین اسلام بودند؛ چون: زینب و رقیه دختران رسول خدا(ص)، فاطمه خواهر عمر، اسماء دختر ابوبکر، سمیه مادر عمار، اسماء دختر سلامه تمیمی، اسماء بنت عمیس، اسماء دختر مجلل، فکیهه دختر یسار، رمله دختر ابوعوف و امینه دختر خلف بن اسعد[4] که علاوه بر اسلام آوردن، گاه زمینه مسلمان شدن برخی دشمنان سرسخت اسلام را نیز فراهم می کردند. این زنان با توجه به محیط خفقان آور مکه و جریان ضد ارزشی قریشیان، سختی های بسیاری متحمل شدند، ولی از ایمان به رسالت الهی دست برنداشتند. از جمله زنانی که در راه اسلام شکنجه های فراوان دید، «سمیه» مادر عمار یاسر است که عاقبت هم در زیر شکنجه های ابوجهل به شهادت رسید.[5] زنیره،[6] نهدیه و دختر وی[7] کنیزان دیگری هستند که از جانب مولا های خود شکنجه های سختی را تحمل کردند. ام شریک یکی دیگر از بانوانی است که از طرف خاندان بت پرست شوهرش مورد شکنجه قرار می گرفت.[8] شکنجه های زنان مسلمان در صدر اسلام به حدی بود که پیامبر در مواردی اسباب آزادی آنان را فراهم می کرد. وساطت پیامبر برای زنی به اسم «حوا» که همسرش او را شکنجه می کرد، نمونه ای از این تلاش پیامبر است.[9] علاوه بر پیامبر، گاهی برخی از مسلمانان که از قدرت اقتصادی خوبی برخوردار بودند هم اقدام به خرید کنیزان مسلمان می کردند.[10]

وسوسه انسان از سوی شیطان در کسب و کار و بازار

حجت‌الاسلام میرعمادی با بیان اینکه شیطان انسان را در کسب و کار و بازار بسیار وسوسه می‌کند، اظهار کرد: اسلام معتقد است زندگی انسان باید حلال باشد و رباخواری، قماربازی، احتکار، تکاثر، رانت‌خواری، مال مردم‌خوری، گران‌فروشی و کم‌فروشی حرام است.

وی بر ضرورت استفاده از مال حلال و تلاش برای کسب روزی حلال تأکید کرد و گفت: خدا برای همه ما روزی حلال قرار داده است اما ما انسان‌ها گاهی عجله کرده و روزی حلال را از راه حرام به‌دست می‌آوریم.

نماینده ولی‌فقیه در لرستان عنوان کرد: پیامبر(ص) در حدیثی می‌فرماید: جبرئیل نزد من نیامد مگر این‌که مرا به دو چیز سفارش کرد اول این‌که همیشه از خداوند بخواهم روزی پاکیزه و حلال به من عطا کند و دوم این‌که از خداوند بخواهم مرا در انجام عمل صالح موفق گرداندکسب

کسب روزی حلال از برترین عبادت‌هاست

امام جمعه خرم‌آباد به بیان مباحثی تحت عنوان فرهنگ و سبک زندگی از نظر اسلام پرداخت و عنوان کرد: یکی از اصول فرهنگ زندگی دنبال حلال رفتن، کسب روزی حلال و ازدواج حلال است که این امور در فرهنگ اسلام از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند.

حجت‌الاسلام میرعمادی بیان کرد: فرق بین مسلمان و غیر مسلمان این است که فرد مسلمان به‌دنبال کسب حلال است به‌طوری‌که هر چیزی را بر خود حلال نمی‌داند و مقید است از راهی که شرع برای او تعیین کرده است مالی را به‌دست آورد.

وی به سه تعبیر در مورد طلب حلال اشاره کرد و گفت: طلب حلال یعنی کسب روزی حلال که از برترین عبادت‌هاست به‌طوری‌که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: عبادت ۱۰ جز دارد که ۹ جز عبادت، طلب حلال است و یک جز دیگر شامل نماز، روزه، حج و … است.

نماینده ولی‌فقیه در لرستان افزود: به‌دنبال کسب حلال بودن امری واجب است و همچنین کسب حلال ثواب جهاد در راه خدا را دارد و در روایات آمده است اگر کسی برای کسب حلال تلاش کند ثوابش بیشتر از مجاهدت در راه خداست.

رزق روزی حلال
بنابر روایاتی که از پیامبر اعظم(ص) و امامان معصوم(ع) رسیده، بر همه لازم است در راه به دست آوردن «درآمد حلال» تلاش کنند و از بیکاری و تنبلی و حرام خواری جدّاً بپرهیزند.

پیامبر گرامی اسلام(ص) می فرماید:

«طَلَبَ الحَلالِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ وَ مُسِْلِمَةٍُ؛[1] به دنبال روزی حلال رفتن، بر هر مرد و زن مسلمان لازم است».

و نیز از وی روایت شده که: «خدا دوست می دارد که بنده اش را در راه کسب حلال در رنج و زحمت ببیند».[2]

و نیز می فرماید:

«اَلکادُّ لِعِیالِهِ کَالْمُجاهدِ فی سَبیلِ الله؛[3] کسی که برای اداره زندگی خانواده اش تلاش می کند، مانند کسی است که در راه خدا جهاد می کند». در حدیث دیگر پیامبر اکرم(ص) فرمود:

«إنَّ اللهَ یُبْغِضُ الشّابَّ الفارِغ؛[4] جوان بیکار، مورد خشم خداوند است».

و می فرماید: «انسان سالم و بیکاری که نه مشغول کارهای دنیایی و نه مشغول کارهای آخرتی باشد، مورد خشم پروردگار است».[5]

ابن عبّاس می گوید، هر گاه پیامبر(ص) از شخصی خوشش می آمد، از شغل او می پرسید. اگر می گفتند او شغلی ندارد، می فرمود: از چشم من افتاد. وقتی از آن حضرت، علت آن را می پرسیدند، می فرمود: مؤمن اگر دارای شغلی نباشد، با دین فروشی زندگی خودش را اداره می کند.[6]

انس بن مالک می گوید: روزی که رسول خدا(ص) از غزوه تبوک باز می گشت، سوربن معاذ انصاری، (یا سعد انصاری) به استقبال آن حضرت شتافت و با پیامبر(ص) دست داد. حضرت فرمود: چه باعث شده که دست هایت این گونه سفت و پینه بسته باشد؟ جواب داد: با بیل برای کسب نفقه خانواده ام کار می کنم. حضرت دست وی را بوسید و فرمود: این دست هرگز آتش جهنّم را حسّ نمی کند.[7]

بنابراین با اینکه روزی رسان خداوند متعال است: )إنَّ الله هُوَ الرَّزّاق([8] و خود روزی را تقسیم و تقدیر می کند، امّا همه موظفند منبع درآمدی حلال داشته باشند؛ زیرا خداوند به وسیله اسباب روزی می دهد. بندگان خدا باید به دنبال کسب حلال باشند و شغلی را پیشه خود سازد.

امام محمد باقر (ع) می فرمایند:

هر چیزی قفلی دارد و قفل ایمان مدارا کردن و نرمی است.

منبع: جهادالنفس ح 271 . الکافی ج 2 . ص118

آیا انشای عقد اخوتدر ایامی غیر از روز عید غدیرخم جایز است…

جواب: انحصارآن  به روز مبارک عید غدیر خم معلوم نیست . هر چند اولی واحوط است.

2- آیا واجب است عقد اخوت به همان صیغه مشهور اجرا شود . یا این که اجرای ان به هر لغتی صحیح است.

جواب : رعایت صیغه خاصی که وارد شده هر چند اولی است ولی تعین آن احراز نشده است .

در چهار جا دعا مستجاب  است :

اول : در نماز وتر که یک رکعت نماز شب است . نماز شب را بخوانیدو هر آنچه می خواهید در آن یک رکعت دیگر بخوانید

دوم : بعد از طلوع فجروقتی که اذان صبح را گفتند .دعا مستجاب است.

دست کشیدن بر سر یتیم موجب میشود زنگار دل از بین برود.. البته نباید دست خوشک و خالیباشد. اگر وضع مالی شما خوب است . به امور زندگی او برسد .

سوم و چهارم : بعد از ظهروبعد از مغرب است و اگر حاجتی داشته باشیبه حا جت خود می رسی …

مرحوم ایت … مجتهدی

رسول خدا (ص) میفرمایند :

پاره تن من در خراسان  دفن خواهد شد. هیچ گرفتار و گنه کاری اورا زیارت نکنند.

جز این که حداوندگرفتاری او را بر طرف سازدو گنا هانشرا ببخشاید.

منبع : عیون اخبارالرضا ج2. ص 257

رسول خدا (ص) میفرمایند :

پاره تن من در خراسان  دفن خواهد شد. هیچ گرفتار و گنه کاری اورا زیارت نکنند.

جز این که حداوندگرفتاری او را بر طرف سازدو گنا هانشرا ببخشاید.

منبع : عیون اخبارالرضا ج2. ص 257

امام (

امام صادق (ع) : می فرمایند:

کربلا را زیارت کنید و این کار را ادامه دهید.چرا که کربلا بهترین  فرزندان….. پیامبران.را در آ غوش  خویش گرفته است ..

کامل و زیارات باب 88 .269

حضرت علی (ع) :

ای مردم همانا ایستادگان  و فراریان را از مرگ گریزی نیست.

وهرکس به مرگ طبیعی نمیرد،کشته میشودو شهادت بهترین مرگ است و سوگند به خدایی که جانم در دست اوست هزار ضربه شمشیر آسانتر بر من از مرگ در بستر.

                                                                                                                             وسایل الشیعه ج 11 ص8 حدیث   12

حضرت علی (ع) :هیچ ثروتی چون عقل … هیچ فقری چون نادانی نیست ..

هیچ ارثی چون ادب … هیچ پشتیبانی چون مشورت نیست ..

منبع نهج البلاغه حکمت 54

اشتی دادن…..

پیامبر اکرم ص….

ای ابا ایوب .. ایا تورا به صدقه ای که خدا و پیامبرش ان را دوست دارند .آگاه و راهنمایی نکنم ………

و آن این است که…… هرگاه مردم از هم بد شدند و از یکدیگر دوری کردند . میان آنها آشتی دهی واصلاح کنی .

منبع چشمه سار حکمت تحف العقول.

اسایش خانواده …

امام سجاد  ع

خشنودترین شما در پیشگا ه الهی . کسی است که برای.

خانواده اش راحتی و اسایش بیشتری فراهم کند….

منبع چشمه سار حکمت کافی ج 2 ص672

ارزش تذ کر دادن  اشتباهات …. اخلاقی اجتماعی

درود خدا بر او فرمود…

زبان تربیت نشده. درنده ای است که اگر رهایش کنی می گزد…

پیامبر خدا ص …

ولیمه دادن تنها در 5 مورداست …..

1- عرس…………………………………………….هنگام ازدواج است

2 -خرس………………………………………………… زمان تولد فرزند

3-عذار…………………………………………………………. هنگام ختنه کر

4– وکاز ………………………………………………………… زمان خرید خانه

5- رکاز…………………………………………………………… موقع بازگشت از خانه خدا

منبع الامالی ص 518 ح 1138

پیامبر اکرم ص …

شرابخوار هرگاه بیمارشد .نبایدبه عیادتش رفت.. ودر تشیع جنازه اش نباید شرکت کرد …

وهرگاه شهادت داد. او را تایید نکنید.و هر گاه خواستگاری کرد .. به او زن ندهید…..

واورا بر امانتی.. امین مشمارید.. و امانت بهاو مسپارید…..

ارشاد القلوب ص 174

اثرات یاد خدا در زندگی انسان

یاد خدا به عنوان روح و هدف عبادت

ذکر خدا و یاد خدا که هدف عبادت است، دل را جلا می دهد و صفا می بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می دهد. امام علی (ع) درباره یاد حق که روح عبادت است چنین می فرماید: «ان الله سبحانه تعالی جعل الذکر جلاء للقلوب، تسمع به بعد الوقره و تبصر به بعد العشوه و تنقاد به بعد المعانده و ما برح لله عزت آلاوه فی البرهه بعد البرهه و فی ازمان الفترات عباد ناجاهم فی فکرهم وکلمهم فی ذات عقولهم» (خطبه 222)، خداوند یاد خود را صیقل دلها قرار داده است، دلها بدین وسیله از پس کری، شنوا و از پس نابینائی، بینا و از پس سرکشی و عناد، رام می گردند، همواره چنین بوده و هست که خداوند متعال در هر برهه ئی از زمان و در زمانهائی که پیامبری در میان مردم نبوده است بندگانی داشته و دارد که در سر ضمیر آنها با آنها راز می گوید و از راه عقلهایشان با آنان تکلم می کند. در این کلمات خاصیت عجیب و تاثیر شگرف یاد حق در دلها بیان شده است تا جائی که دل قابل الهام گیری و مکالمه با خدا می گردد. در همین خطبه حالات و مقامات و کرامتهائی که برای اهل معنی در پرتو عبادت رخ می دهد توضیح داده شده است، از آن جمله می فرماید: «تنزلت علی قد حفت بهم الملائکه و هم السکینه و فتحت لهم ابواب السماء و اعدت لهم مقاعد الکرامات فی مقعد اطلع الله علیهم فیه فرضی سعیهم و حمد مقامهم یتنسمون بدعائه روح التجاوز»، «فرشتگان آنان را در میان گرفته اند، آرامش برایشان فرود آمده است، درهای ملکوت بر روی آنان گشوده شده است، جایگاه الطاف بی پایان الهی برایشان آماده گشته است، خداوند متعال مقام و درجه آنان را که بوسیله بندگی به دست آورده اند دیده و عملشان را پسندیده و مقامشان را ستوده است، آنگاه که خداوند را می خوانند بوی مغفرت و گذشت الهی را استشمام و پس رفتن پرده های تاریک گناه را احساس می کنند». یاد خدا مایه حیات قلب است، مایه روشنائی دل است، مایه آرامش روح است، موجب صفا و رقت و خشوع و بهجت ضمیر آدمی است، باعث بیداری و آگاهی و هوشیاری انسان است.

یاد خدا باعث خودیابی

در عبادت و یاد خداست که انسان، خود را پیدا می کند، خود را واقعا باز می یابد. بنابراین یکی از شرایط باز یافتن خود، شناختن و باز یافتن علت و خالق و موجد خود است. یعنی محال است که انسان بتواند خود را جدا از علت و آفریننده خود به درستی درک کند و بشناسد. علت واقعی هر موجود مقدم بر وجود او است از خودش به خودش نزدیکتر است. «و نحن اقرب الیه من حبل الورید» (ق/ آیه 16)؛ «و ما از رشته رگ ها به او نزدیک تریم». «و اعلموا ان الله یحول بین المرء و قلبه» (انفال/ آیه24)؛ «و بدانید که خدا میان انسان و دل او حایل می گردد». نکته بسیار جالبی که از تعبیرات قرآن کریم استفاده می شود این است که انسان آنگاه خود را دارد و از دست نداده که خدا را داشته باشد. آنگاه خود را به یاد دارد و فراموش نکرده که از خدا غافل نباشد و خدا را فراموش نکند. خدا را فراموش کردن ملازم است با خود فراموشی. «و لا تکونوا کالذین نسوا الله فانسیهم»، «و مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند پس خدا هم خودشان را از یادشان برد»، (حشر/ آیه 19). از اینجا معلوم می شود که چرا یاد خدا مایه حیات قلب است، مایه روشنائی دل است، مایه آرامش روح است، موجب صفا و رقت و خشوع و بهجت ضمیر آدمی است، باعث بیداری و آگاهی و هوشیاری انسان است.

یاد خدا سبب قوت قلب

«یا ایها الذین آمنوا اذا لقیتم فئه فاثبتوا و اذکروا الله کثیرا لعلکم تفلحون» (انفال/ آیه 45)؛ «ای اهل ایمان! آنگاه که با دشمن در میدان جنگ روبرو می شوید، پابرجا و محکم بمانید». «و اذکروا الله کثیرا»، «در همان حال خدا را زیاد یاد کنید»، اول دستور ثبات است سپس می فرماید: یاد خدا را فراموش نکنید. یاد خدا سبب قوت قلب انسان است. مخصوصا وقتی که انسان در شرایط سختی قرار می گیرد، یاد کردن خدا که انسان از قدرت الهی استمداد کند، روحیه انسان را قوی می کند. «یا ایها الذین آمنوا استعینوا بالصبر و الصلوه» (بقره/ آیه 153)، «نماز ذکر خداست». قرآن می گوید از نماز مدد و نیرو بگیرید. اسلام که نمی گوید یا برو پاسبانی کن یا ذکر خدا بگو، یا برو خلبان باش یا ذکر خدا بگو، یا برو کشتیبان باش یا ذکر خدا بگو. اسلام می گوید هر کاری که می کنی ذکر خدا بگو، آن وقت کارت را بهتر انجام می دهی و روحیه ات قویتر می شود. چرا اینطور می گویی که آیا یک پاسبان خانه ها را پاسبانی دهد بهتر است یا بنشیند در خلوت و تسبیح هزار دانه دستش بگیرد و ذکر خدا بگوید؟ مثل اینکه قرآن گفته ذکر خدا فقط به این است که انسان در چله بنشیند، در ها را به روی خود ببندد، تسبیح هزار دانه هم دستش باشد و ذکر بگوید. قرآن به مجاهدین می گوید: «یا ایها الذین آمنوا اذا لقیتم فئه فاثبتوا و اذکروا الله کثیرا لعلکم تفلحون» (انفال/ آیه 45)؛ «ای اهل ایمان! آنگاه که با دشمن روبرو می شوید و مرگ دندانهای خود را به شما نشان می دهد، پابرجا باشید و یاد خدا بکنید». نگفت: پابرجا باشید، اینجا دیگر جای یاد خدا نیست، نگفت: بروید در خانه ها بنشینید و یاد خدا بکنید، گفت: پابرجا باشید و یاد خدا بکنید. در میدان جنگ اگر یاد خدا بکنید بیشتر پابرجا می شوید، و در این صورت است که فلاح و رستگاری نصیب شما می شود.

یاد خدا باعث بینائی و روشنایی

خداوند در سوره اعراف می فرماید: «إن الذین اتقوا إذا مسهم طئف من الشیطن تذکروا فإذا هم مبصرون اعراف، 201»، « و إخونهم یمدونهم فى الغى ثم لا یقصرون» (اعراف/آیه 202)؛ «پرهیزکاران هنگامى که گرفتار وسوسه هاى شیطان شوند به یاد خدا و پاداش و کیفر او مى افتند و در پرتو یاد او راه حق را مى بینند و بینا مى گردند، ولى ناپرهیزکاران برادرانشان یعنى شیاطین آنان را پیوسته در گمراهى پیش مى برند و باز نمى ایستند». در روایات کرار به اثر عمیق ذکر خدا در کنار زدن وسوسه هاى شیطان اشاره شده است. حتى افراد بسیار با ایمان و دانشمند و با شخصیت همیشه احساس خطر در مقابل وسوسه هاى شیطانى مى کردند، و از طریق مراقبت که در علم اخلاق بحث مشروحى دارد با آن مى جنگیدند. اصولا وسوسه هاى نفس و شیطان همانند میکربهاى بیمارى زا است، که در همه وجود دارند، ولى به دنبال بنیه هاى ضعیف و جسمهاى ناتوان مى گردند، تا در آنجا نفوذ کنند اما آنها که جسمى سالم و نیرومند و قوى دارند، این میکربها را از خود دفع مى کنند. جمله «اذا هم مبصرون» به هنگام یاد خدا چشمشان بینا مى شود و حق را مى بینند اشاره به این حقیقت است که وسوسه هاى شیطانى پرده بر دید باطنى انسان مى افکند، آنچنان که راه را از چاه و دوست را از دشمن و نیک را از بد نمى شناسد، ولى یاد خدا به انسان بینائى و روشنائى مى بخشد، و قدرت شناخت واقعیتها به او مى دهد، شناختى که نتیجه اش نجات از چنگال وسوسه ها است. پرهیزکاران در پرتو ذکر خدا از چنگال وسوسه هاى شیطانى رهائى مى یابند، و این در حالى است که گناهکاران آلوده، که برادران شیطانند در دام او گرفتارند، قرآن در آیه بعد در این باره چنین مى گوید: برادرانشان یعنى شیاطین پیوسته آنها را در گمراهى پیش مى برند، و از گمراه ساختن آنها باز نمى ایستند، بلکه بیرحمانه حملات خود را به طور مداوم بر آنها ادامه مى دهند «و اخوانهم یمدونهم فى الغى ثم لا یقصرون» (اعراف/ آیه 202)؛ «اخوان کنایه از شیاطین است و ضمیر هم به مشرکان و گنهکاران باز مى گردد»، چنانکه در مى خوانیم «ان المبذرین کانوا اخوان الشیاطین» (اسراء/آیه 27)؛ «تبذیر کنندگان برادران شیطانند». یمدونهم از ماده امداد به معنى کمک دادن و ادامه دادن و افزودن است یعنى پیوسته آنها را به این راه مى کشانند و پیش مى روند. جمله لا یقصرون به معنى این است که شیاطین در گمراه ساختن آنها از هیچ چیز کوتاهى نمى کنند. سپس حال جمعى از مشرکان و گنهکاران دور از منطق را شرح مى دهد و مى گوید هنگامى که آیات قرآن را براى آنها بخوانى آن را تکذیب مى کنند و هنگامى که آیه اى براى آنها نیاورى و در نزول وحى تاخیرى افتد مى گویند پس این آیات چه شد؟ چرا از پیش خود آنها را تنظیم نمى کنى؟ مگر همه اینها وحى آسمانى است؟ «و اذا لم تاتهم بایة قالوا لو لا اجتبیتها» (اعراف/آیه 203)؛ «اما به آنها بگو من تنها از آنچه به سویم وحى مى شود پیروى مى کنم، و جز آنچه خدا نازل مى کند، چیزى نمى گویم». این قرآن و آیات نورانیش وسیله بیدارى و بینائى از طرف پروردگار است، که به هر انسان آماده اى دید و روشنائى و نور مى دهد. «و رحمة لهدى وقوم یؤمنون» (اعراف/آیه 203)؛ «و مایه هدایت و رحمت براى افراد با ایمان و آنها که در برابر حق تسلیم اند مى باشد»

یاد خدا مایه آرامش دلها

خداوند در سوره انفال آیات 2 تا 4 می فرماید: «مؤمنان تنها کسانی هستند که هر گاه نام خدا برده شود، دلهایشان ترسان می گردد و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می شود، ایمانشان افزونتر می گردد و تنها بر پروردگارشان توکل دارند. آنها که نماز را بر پا می دارند و از آنچه به آنها روزی داده ایم انفاق می کنند. آری مؤمنان حقیقی آنها هستند، برای آنان درجاتی مهم نزد پروردگارشان است و برای آنها آمرزش و روزی بی نقص و عیب است». یاد خدا در زندگی مؤمن جایگاه ویژه ای دارد و در پرتو آن می تواند به آرامش حقیقی دست یابد و آرامش در پرتو یاد خدا آنگاه نصیب مؤمن می شود که زمینه قلبی و باطنی آن را فراهم کند یعنی آنچنان دلش را از ناپاکی ها و زشتی ها و کدورت های معنوی پاک کند که بتواند حضور خدا را در دل خود احساس کند. نشانه این پاکی احساس ترس به هنگام شنیدن یاد خداست. اگر انسان به آن مطلوب حقیقی برسد به سعادت حقیقی که سعادت حقیقی اش قهرا آرامش به همان معنای فوق همه چیز است به آرامش حقیقی می رسد. این است که قرآن می فرماید: «الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذکر الله»، «هدایت یافتگان کسانی هستند که ایمان آوردند و قلبهایشان به ذکر خدا اطمینان پیدا می کند» و بعد می فرماید: «الا بذکر الله تطمئن القلوب»؛ (رعد/آیه 28)؛ «تنها با یاد خدا قلبها اطمینان و آرامش پیدا می کند». یعنی تنها با یاد خدا دلها آرام می گیرد، یعنی رسیدن به هیچ مطلوبی به انسان آرامش حقیقی نمی دهد، یک آرامش موقت می دهد تا وقتی که خیال می کند به مطلوب حقیقی رسیده است، ولی یک مدتی که فطرتش او را از نزدیک به وی کرد و او را شناخت و درست درک کرد یک نوع عدم سنخیت میان خود و او درک می کند و حالت بیزاری در او پیدا می شود. تنها حقیقتی که اگر به او برسد دیگر محال است نسبت به او بیزاری پیدا کند خداوند متعال است، و این، زمانی است که قلب انسان به حقیقت، به او، به توحید رسیده باشد. اینکه صاحبان ایمان، از بهترین آرامش و آسایش روانی برخوردارند از آن جهت است که جهان را حکیم و علیم و هدفدار می دانند نه بی هدف. خداوند به عنوان یک قاعده کلى و اصل جاویدان و فراگیر مى فرماید آگاه باشید با یاد خدا دلها آرامش مى گیرد. و در آخرین آیه با ذکر سرنوشت و پایان کار افراد با ایمان مضمون آیات قبل را چنین تکمیل مى کند: «الذین آمنوا و عملوا الصالحات طوبى لهم و حسن ماب» (رعد/آیه 29)؛ «آنهائى که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند بهترین زندگى براى آنهاست و سرانجام کارشان بهترین سرانجامها خواهد بود». بسیارى از مفسران بزرگ کلمه طوبى را مؤنث اطیب دانسته اند که مفهومش بهتر و پاکیزه تر یا بهترین و پاکیزه ترین است، و با توجه به اینکه متعلق آن محذوف است مفهوم این کلمه از هر نظر وسیع و نامحدود خواهد بود، نتیجه اینکه با ذکر جمله «طوبى لهم» همه نیکیها و پاکیها براى آنان پیش بینى شده است، از همه چیز بهترینش: بهترین زندگى، بهترین نعمتها، بهترین آرامش، بهترین دوستان و بهترین الطاف خاص پروردگار، همه اینها در گرو ایمان و عمل صالح است، و پاداشى است براى آنها که از نظر عقیده، محکم و از نظر عمل، پاک و فعال و درستکار و خدمتگذارند.

یاد خدا بهترین پشتوانه صبر و استقامت

خداوند در سوره حجرات می فرماید: «فاصبر على ما یقولون و سبح بحمد ربک قبل طلوع الشمس و قبل الغروب و من الیل فسبحه و أدبار السجود» (ق/آیه 40)؛ «در برابر آنچه آنها مى گویند شکیبا باش، و تسبیح و حمد پروردگارت را قبل از طلوع آفتاب و پیش از غروب بجا آور و در بخشى از شب او را تسبیح کن، و بعد از سجده ها». از آنجا که صبر و استقامت نیاز به پشتوانه اى دارد، و بهترین پشتوانه یاد خدا و ارتباط با مبدأ علم و قدرت جهان آفرین است در دنبال این دستور مى افزاید: و تسبیح و حمد پروردگارت را قبل از طلوع آفتاب و پیش از غروب آن بجا آور. همچنین در قسمتى از شب او را تسبیح کن و بعد از سجده ها (و من اللیل فسبحه و ادبار السجود). این یاد مداوم و تسبیح مستمر همچون قطره هاى حیاتبخش باران بر سرزمین قلب و جان تو مى ریزد و آن را سیراب مى کند، دائما به تو نشاط و حیات مى بخشد و به استقامت در مقابل مخالفان لجوج دعوت مى کند.

امام و شعر

حضرت امام خمینی رحمه الله در کنار مسایل سیاسی و اجتماعی که نیاز به روحیه ای قوی و انعطاف ناپذیر دارد، دارای ذوقی سرشار از زیبایی ها بود. ایشان از دوران جوانی، اشعاری عرفانی و گاه سیاسی و اجتماعی سروده بودند که متأسفانه در یورش های رژیم شاه مفقود گردیده است. ایشان پس از پیروزی انقلاب نیز سروده هایی دارند که در قالب غزل، دوبیتی، رباعی و.. می باشد و در آثاری با نام های سبوی عشق، محرم راز، نقطه عطف و دیوان اشعار به چاپ رسیده است.

توفان فصل سرخ

کجاست آن که در این فصل سرخ، توفان کرد
کجاست آن که دلم را شکوفه باران کرد
کجاست آن که در گدازه های عطش
به بزم ساده و زیبای عشق مهمان کرد
کجاست آن که شبی زخم داغ داران را
به بوی مرهم جادوی عشق درمان کرد
کجاست آن که شب سرد غربت ما را
به یک نگاه خداگونه نورباران کرد
کجاست آن که به اندوه رفتنش ناگاه
هزار قافله عشق را پریشان کرد
کجاست آن که پیام آور شکفتن بود
چه کس بهارمرا زیرا خاک پنهان کرد
دلم قرار نمی گیرد این چه غوغایی است
کجاست آن که در این فصل سرخ توفان کرد