همه معبودهای خیالی به هنگام برخورد انسان با حوادث فراموش می شوند.

بَلْ إِیّاهُ تَدْعُونَ . . . وَ تَنْسَوْنَ ما تُشْرِكُونَ

آنان نه تنها فراموش، بلكه انكار می شوند. چنانكه در آیه ی دیگر می خوانیم

: «وَ اَللّهِ رَبِّنا ما كُنّا مُشْرِكِینَ»  مشركان در قیامت با سوگند شرك خود را انكار می كنند.

دعای خالصانه، مستجاب می شود. «بَلْ إِیّاهُ تَدْعُونَ فَیَكْشِفُ»

یأس از غیر خدا، سبب سرعت در استجابت دعاست. (حرف «فاء» در كلمه ی «فَیَكْشِفُ» )

  استجابت دعا، در اراده و مشیّت حكیمانه ی خداوند است. فَیَكْشِفُ . . . إِنْ شاءَ

 بعثت انبیا در میان مردم، یكی از سنّت های الهی در طول تاریخ بوده است. «لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلی أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ»

 تاریخ گذشتگان، عبرت آیندگان است. «قَبْلِكَ»

 در تربیت و ارشاد، گاهی فشار وسخت گیری هم لازم است. «فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ اَلضَّرّاءِ»

✅ مشكلات، راهی برای بیداری فطرت وتوجّه به خداوند است. «یَتَضَرَّعُونَ»

هر رفاهی لطف نیست و هر رنجی قهر نیست. «لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ»

 تضرّع به درگاه خداوند، سبب رشد و قرب به او و ترك آن نشانه ی سنگدلی و فریفتگی است. فَلَوْ لا. . . تَضَرَّعُوا

انسان فطرتاً زیبایی را دوست دارد تا آنجا كه شیطان نیز از همین غریزه، او را اغفال می كند. «زَیَّنَ لَهُمُ اَلشَّیْطانُ»

 برای افراد لجوج، نه تبلیغ مؤثّر است، نه تنبیه

. «قَسَتْ قُلُوبُهُمْ»

  ریشه ی غرور و ترك تضرّع، مفتون شدن به تزیینات شیطانی است. فَلَوْ لا. . . تَضَرَّعُوا. . . زَیَّنَ لَهُمُ اَلشَّیْطانُ

 همیشه رفاه زندگی، علامت رحمت نیست، گاهی زمینه ی عقوبت است. «نَسُوا- فَتَحْنا»

 مهلت دادن به مجرمان و سرگرم شدن خلافكاران، یكی از سنّت های الهی است. فَلَمّا نَسُوا. . . فَتَحْنا

 قهر خداوند بعد از اتمام حجّت است. نَسُوا ما ذُكِّرُوا. . . أَخَذْناهُمْ

 تنگناها و گشایش ها به دست خداست. أَخَذْناهُمْ . . . فَتَحْنا

 مرگ و قهر الهی، ناگهانی می آید، پس باید همیشه آماده بود. «بَغْتَةً»

✅شادی عیّاشان، ناگهان به ناله ی مأیوسانه تبدیل خواهد شد. «فَرِحُوا- مُبْلِسُونَ»

 ستم، ماندنی نیست. «فَقُطِعَ»

ظلم، در نسل هم مؤثر است. «دابِرُ»

  انقراض ونابودی ستمگران، حتمی است.

 (ظلم تمدّن ها را ریشه كن می كند) «فَقُطِعَ دابِرُ» چنانكه در جای دیگر می فرماید:

«فَهَلْ تَری لَهُمْ مِنْ باقِیَةٍ»

 بی توجّهی به هشدار انبیا ظلم است. نَسُوا ما ذُكِّرُوا. . . اَلَّذِینَ ظَلَمُوا

 گاهی رفاه فراوان، زمینه ی ظلم است. فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَیْ ءٍ. . . اَلَّذِینَ ظَلَمُوا

▪ در تاریخ، اقوامی بوده اند كه هیچ اثری از آنان نیست. «فَقُطِعَ دابِرُ»

✅نابود كردن ستمكار، كاری پسندیده است. «وَ اَلْحَمْدُ لِلّهِ»

هنگام نابودی ستمگران، باید خدا را شكر كرد. فَقُطِعَ . . . وَ اَلْحَمْدُ لِلّهِ

  هلاكت ظالمان، عامل تربیت دیگران است. «رَبِّ اَلْعالَمِینَ»

 از تفسیر نور حاج آقا قرائتی