مقام والدین ازدیدگاه قرآن

والدین در جاده سعادت ما

درآیه های آسمانی قرآن سیری کردیم و رسیدیم به آیه ای که به یادمان می آورد پدر و مادر در کجای جاده سعادت ما ایستاده اند: و قضی ربّکَ الّا تعبدوا الّا ایّاهُ و بالوالدین احسانا و …

سوره اسراء آیه ۲۳

و پروردگار تو مقرر کرد که جزاو را مپرستید و به پدر ومادر خود احسان کنید…

خداوند بعد از اطاعت ازخویش، امر به احسان به والدین نموده و در روایات مختلف اجرای این حکم را درحق همه پدر و مادرها – چه نیکوکار و چه ظالم – واجب دانسته است .

در روایتی از پیامبر اکرم -صلّی الله علیه و آله-می خوانیم که احسان به والدین ازبزرگ ترین واجبات بوده و ارزش آن از نماز اول وقت نیز بیشتر می باشد . پس یادمان باشد که نیکی به پدرو مادر را از امور مستحبی نشماریم .

راستی! چرا خداوند مقام احسان به والدین را همراه با اطاعت خویش آورده است ؟ چرا رضای خودش را دررضای والدین قرارداده است؟ و یا چرا وظیفه احسان به والدین را حتی اگر ستمکارباشند ازفرزندان ساقط نمی کند؟

این حکم اخلاقی از سوی خدایی آمده که بشر را خلق کرده و بی نهایت دوستش می دارد و به راههای سعادت و کمال او بیشتر از خودش واقف است. بنابراین تمام احکام او، مطابق با همه ابعاد وجودی انسان می باشد.

هر چقدر ایمان ما به خداوند قوی تر باشد، اعتمادمان به صحت احکامش بیشتر بوده و اطاعت ازدستورات او برایمان لذت بخش تر و آسان تر خواهد بود، حتی اگر دسته ای از این احکام مطابق میل و سلیقه ما نباشند.

احسان به والدین ، راه میان بر سعادت ابدی

نتیجه یک زندگی موفق، تولد سالم انسان به برزخ می باشد و این زمانی محقق خواهد شد که ما در تمام طول زندگی مان، تسلیم محض خداوند علیم بوده و برای اجرای هرحکمی، چرا و چگونه های بسیاری در ذهنمان نقش نبندد.

شخصی خدمت رسول اکرم -صلی الله علیه و آله-رسید و پرسید : ما حقُّ الوالدین علی ولدهما؟

حق والدین برفرزندانشان چیست ؟ ایشان پاسخ گفتند : هُما جنتک و نارُک ، آنها بهشت و جهنم تو هستند.

بنابراین روایت می توان گفت که تولد سالم به آخرت و شادمانی های ابدی هر انسانی در گروی رضایت والدینش است ، به گونه ای که هیچ عبادتی نمی تواند انسان را از رضایت والدینش معاف گرداند.

فراموش نکنیم که هیچ عبادت و عمل صالحی بالاتر از احسان به والدین نیست ، پس هرگز هیچ عمل صالحی را جایگزین احسان به کسانی نکنیم که سعادت و شقاوت ابدی مان در گروی رضایت آنهاست.

مصادیق احسان به والدین

امام صادق -علیه السلام-مقصود از احسان به والدین را مصاحبت نیکو با آنها بیان فرموده اند که از مصادیق آن می توان به چند مورد زیر اشاره کرد :

۱- به زحمت نینداختن پدر و مادر

۲- پیشی گرفتن دررفع نیازهای آنها قبل از آنکه خواسته هایشان را به زبان بیاورند.

۳- تلاش برای انجام دادن اموری که خوشحالشان می کند و دوری از مواردی که منفور آنهاست .البته اگر این موارد مطابق با رضایت خداوند باشد .

اثرات وضعی احسان به والدین

 درزندگی انسان

پسرو دختر امروز ، پدر و مادر فردایند و کرنش و تواضع امروز آنها درمقابل والدینشان ، به احترام و احسان فرزندانشان نسبت به آنها درآینده خواهد انجامید . امام صادق  -علیه السلام- می فرمایند:

برّوا ابائکم ، یبرّکم ابناءَ کُم . به پدر و مادرتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند.

اثرات وضعی نافرمانی و بی حرمتی به پدر و مادر، قطعاً در آینده گریبانگیر انسان خواهد شد، اما ترس از این موضوع نباید به جای رضای خدا، انگیزه ما از احترام به والدینمان باشد.

دعای خیر والدین، کلید گشاینده درهای بسته

دعای پدر و مادر در حق فرزندان بسیار مستجاب و گره گشاست. برای حل مشکلاتمان، می توان از صمیم دل به آنها توسل جوئیم و حتی بعد از وفاتشان نیز، از این راه، از دعای خیرشان بهره مند گردیم . تلاش کنیم تا این گنجینه گرانبها را برای خوشبختی دنیا و آخرتمان ازکف ندهیم.

اطاعت بی چون و چرا از سه حکم الهی

خداوند در سه مورد برای هیچ کس اختیاری قرار نداده و همه را ملزم به اجرای این سه حکم دانسته است: ۱- وفای به عهد ۲- ادای امانت ۳- احسان به والدین

اگر در این سه مورد افراد مقابل شما، نیکوکار باشند یا فاسق ، تفاوتی دراجرای حکم نمی کند.

برگرفته از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی