#بحر_در_کوزه

#بحر_در_کوزه اثر #دکتر_عبدالحسین_زرین_کوب در مورد نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی معنوی است. نام این کتاب از این شعر گرفته شده است:
گر بریزی بحر را در کوزه ای چند گنجد قسمت یک روزه ای؟

, “این كتاب به بررسی موضوع “اخلاق” و “تصویر خدا” در اندیشه‌ی مولانا اختصاص دارد. بر این اساس، نخست مبحثی تحت عنوان انسان و ساحات وجودی او مطرح گردیده و نگارنده كوشیده تا با روشن كردن معانی جسم و جان، نشان دهد “جسم” نیز هم‌چون “جان” دو مراتب است؛ و منظور مولانا از انسان، نه جسم، كه همان جان انسانی است؛ جانی كه ـ اگرچه غالبا به جسم بشر تعلق می‌گیرد ـ می‌تواند به جسم جماد (ستون حنانه و كوه طور) و یا حیوان (سگ اصحاب كهف) هم تعلق پذیرد. سپس ویژگی‌های ابدال حق از سوی مولانا برشمرده شده و دو مفهوم “فقر” و “فنا” بررسی شده است. در ادامه، مساله‌ی رنج و علت وجودی آن مطرح گردیده و نگارنده نگاه مولانا را در خصوص آن‌چه “شر” خوانده می‌شود، بیان كند. بخش بعدی كتاب به مقوله‌ی عشق ماهیت، خاستگاه، و متعلق آن اختصاص یافته و در آن سعی شده با تمیز میان صورت‌های مشابه عشق، دلبستگی، و میل، تصویری واقع از آن‌چه مولانا “عشق” می‌خواند، نشان داده شود. نیز، مبحثی در خصوص معرفت‌شناسی مولانا مطرح گردیده است. فرایند شناخت، منابع و موانع آن، و تبیین علت وجود اختلاف در آوا و نظرات از مسائل مطرح شده در این مبحث است. افزون بر این، نگارنده پس از این ادعا كه مولانا در داوری‌های اخلاقی خود به تفكیك میان فعل و ارزش قایل است، چگونگی یك داوری موجه اخلاقی را از منظر وی بررسی كرده، آن‌گاه با ورود به بحث پلورالیسم اخلاقی، نسبی بودن ارزش در تعلقش به “منش” تحلیل و بررسی می‌كند. در پایان، این نكته مطرح گردیده كه “شناخت خدا نه به واسطه‌ی عقل، كه تنها با عشق ممكن می‌شود. آدمی در عشق به وصل می‌رسد و با وصل به شناخت”