???? «قلب» از منظر قرآنی، منشأ فهم و ادراک معنوی است؛ البته مراد، قلب باطنی است.
???? قلب، در صورتی میتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد که بیمار نباشد.
???? قلب باطنی، همانند قلب ظاهری ممکن است به انواع بیماریها دچار شود.
????برای قلب باطنی، قساوت، از شدیدترین نوع بیماریها محسوب میشود.
✅ امام صادق علیه السلام:
[مَا أَمْرَضَ قَلْبٌ بِأَشَدَّ مِنَ الْقَسْوَةِ].
☑ هیچ قلبی به چیزی شدیدتر از قساوت، بیمار نشده است.
???? زیادی گناه
✅ امام علی علیه السلام:
[مَا جَفَّتِ الدُّمُوعُ إِلَّا لِقَسْوَةِ الْقُلُوبِ وَ مَا قَسَتِ الْقُلُوبُ إِلَّا لِكَثْرَةِ الذُّنُوبِ].
☑ چشمها [از اشک] خشک نمیشود، مگر به دلیل سنگدلی و دلها سخت نمیشود، مگر به سبب زیادی گناهان.
???? غفلت از یاد خدا
✅ امام باقر علیه السلام:
[ وَ إِيَّاكَ وَ الْغَفْلَةَ فَفِيهَا تَكُونُ قَسَاوَةُ الْقَلْبِ].
☑ مبادا غفلت ورزی که در آن، سنگدلی هست.
✅ حدیث قدسی
[يَا مُوسَى!
لَا تَفْرَحْ بِكَثْرَةِ الْمَالِ وَ لَا تَدَعْ ذِكْرِي عَلَى كُلِّ حَالٍ فَإِنَّ كَثْرَةَ الْمَالِ تُنْسِي الذُّنُوبَ وَ إِنَّ تَرْكَ ذِكْرِي يُقْسِي الْقُلُوبَ].
☑اى موسى!
به زيادى مال شاد مشو، و ذكر مرا در هر حالى وامگذار؛ زيرا زيادى مال، گناهان را فراموش سازد و ترک کردن ذكر من، دلها را سخت میكند.
???? پرخوری
✅ حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم:
[ مَنْ تَعَوَّدَ كَثْرَةَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ قَسَا قَلْبُهُ].
☑کسی که به زیاد خوردن و زیاد آشامیدن عادت کند، سنگدل میشود.
✅ امام علی علیه السلام:
[إِيَّاكُمْ وَ الْبِطْنَةَ فَإِنَّهَا مَقْسَاةٌ لِلْقَلْبِ و مَكْسَلَةٌ عَنِ الصَّلَوةِ وَ مَفْسَدَةٌ لِلْجَسَدِ].
☑ از پرخوری بپرهیزید، زیرا باعث قساوت قلب و سستی برای نماز و تباه شدن بدن میشود.
✅ حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم:
[مَنْ أَكَلَ اللَّحْمَ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً قَسَا قَلْبُهُ].
☑ هر کس چهل روز [پیاپی] گوشت بخورد، سنگدل میشود.
???? پرحرفی
✅ حضرت عیسی علیه السلام:
[لَاتُكْثِرُوا الْكَلَامَ فِي غَيْرِ ذِكْرِ اللَّهِ فَإِنَّ الَّذِينَ يُكْثِرُونَ الْكَلَامَ فِي غَيْرِ ذِكْرِ اللَّهِ قَاسِيَةٌ قُلُوبُهُمْ وَ لَكِنْ لَايَعْلَمُونَ].
☑بهجز ذكر خدا، سخن بسيار نگویيد؛ زيرا آنان كه بهجز ذكر خدا، سخن بسيار گويند، دلهاشان سخت است؛ ولی نميدانند.
???? پرداختن به لهویات
✅ [يَا عَلِيُّ ثَلَاثَةٌ يُقْسِينَ الْقَلْبَ اسْتِمَاعُ اللَّهْوِ وَ طَلَبُ الصَّيْدِ وَ إِتْيَانُ بَابِ السُّلْطَانِ].
☑ ای علی!
سه امر باعث قساوت قلب میشود؛ گوش سپردن به لهویات و به دنبال شکار رفتن و به خانه پادشاهان رفتن.
???? آرزوهای طولانی
✅ امام علی علیه السلام:
[إِنَّمَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ اثْنَتَيْنِ اتِّبَاعَ الْهَوَى وَ طُولَ الْأَمَلِ أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَى فَإِنَّهُ يَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَيُنْسِي الْآخِرَة].
☑من از دو چیز بر شما نگران هستم؛ پیروی از خواهشها و آرزوهای طولانی.
خواهشها، انسان را از راه حق باز میدارد و آرزوهای طولانی، باعث فراموشی آخرت میشود.
???? چشم داشت از بخیل
✅ امام علی علیه السلام:
[النَّظَرُ إِلَى الْبَخِيلِ يُقْسِي الْقَلْبَ].
☑ نگاه کردن به بخیل، قلب را سخت میکند.
???? خاک ریختن بر محارم
✅ امام صادق علیه السلام:
[َ أَنْهَاكُمْ مِنْ أَنْ تَطْرَحُوا التُّرَابَ عَلَى ذَوِي أَرْحَامِكُمْ فَإِنَّ ذَلِكَ يُورِثُ الْقَسْوَةَ فِي الْقَلْبِ وَ مَنْ قَسَا قَلْبُهُ بَعُدَ مِنْ رَبِّهِ].
☑ شما را نهى مىكنم از اينكه بر رحِم تان خاك بريزيد؛ زيرا اين كار موجب قساوت قلب مىشود و كسى كه قسى القلب شد از پروردگار عزّوجلّ دور مىگردد.